Inspiracje Gavagai.pl
Co robić? Inspiruj się! Każdy przycisk to jakaś losowa inspiracja, która zaprogramuje Ciebie do postąpienia kroku ku rozumieniu świata, Wielkości i poczuciu kontroli naw własnym życiem.
Tytuł oryginału: Tractatus Logico-Philosophicus
Gatunki:
Komentarze pochodzą z wykładów z filozofii analitycznej Jacka Hołówki, wprowadzone z o.o. , tzn. o ile dobrze je zrozumiałem.
Świat jest wszystkim, co jest faktem.
Świat jest wszystkim, co zachodzi, co się ma tak a tak. Np. Człowiek jest zbiorem faktów i wydarzeń. Świat jest sumą swych własnych wycinków, które dają się zsumować bez reszty.
Świat jest ogółem faktów, nie rzeczy.
Świat jest wyznaczony przez fakty oraz przez to, że są to wszystkie fakty.
W świecie nie ma żadnych faktów poza tymi, które są.
_1.13
Światem są fakty w przestrzeni logicznej
Musimy wiedzieć, co wykluczamy mówiąc o świecie.
Twierdzenie prawdziwe - takie, które coś twierdzi i wyklucza. Np czy flaga
polska jest biała z czerwonym pasem czy czerwona z białym? Np2 - suknia
biała w niebieskie paski z daleka jest błękitna, a z bliska biała, jednak
(wg Arystotelesa tertium non datur) musimy się na coś zdecydować.
Wittgenstein: Najpierw istnieje przestrzeń logiczna. Cały świat to nie są
zbiory wydarzeń zachodzących w czasie, ale widzimy świat, jakby wszystkie
fakty już zaszły - to co zaszło (fakt) wyklucza inne fakty.
Przestrzeń logiczna każe nam dokonywać wyboru. Świat istnieje na tle siebie
samego i innych światów, które zostały wyeliminowane przez zajście konkretnych
faktów.
Świat rozpada się na fakty.
_1.21
Jedno może być faktem lub nie być,a wszystko inne pozostać takei samo.
Interpretacja logiczna: Dowolne zdanie może być
prawdziwe,a inne zdania mogą być fałszywe. np. z tego, ze p jest prawdziwe,
nie wynika, że inne zdania też są prawdziwe - fakty są NIEZALEŻNE!
Interpretacja fizyczna: nie ma związków przyczynowych i nie możemy ich opisać.
Związek przyczynowy to nawyk potrzebny do przewidywania - kwestia powiązana i
faktów nie ma znaczenia. [Leibnitza descendencja sprawcza - zdarzenia po
sobie następują]
Jeśli wszystkie fakty w świecie już zaszły, to patrząc wstecz możemy widzieć
tylko kolejność faktów.
To, co jest faktem - fakt - jest istnieniem stanów rzeczy
Tworzymy sobie obrazy faktów.
Obraz jest modelem rzeczywistości
__2.0121
Wyglądałoby to na jakiś przypadek, gdyby do rzeczy, co może
istnieć z osobna, pasowała potem jakaś sytuacja.
Jeżeli rzeczy mogą występować w stanach rzeczy, to musi to już w nich tkwić.
(Nic, co logiczne, nie może być tylko-możliwe. Logika mówi o każdej możliwości
i wszystkie możliwości są jej faktami.)
Jak przedmiotów przestrzennych nie można sobie w ogóle pomyśleć poza przestrzenią,
a czasowych - poza czasem, tak żadnego przedmiotu nie można pomyśleć
poza możliwością jego powiązania z innymi przedmiotami.
Jeżeli mogę pomyśleć sobie przedmiot w kontekście stanu rzeczy, to nie mogę
go pomyśleć poza możliwością tego kontekstu.
Przedmioty dają się tylko nazwać, ale nie opisać
(wiedza przez zaznajomienie) acquaintance. W języku idealnym podmiot ma
pełnić funkcje tylko referencyjne.
Barwa musi pasować tylko do przedmiotów materialnych. Mamy wybór - albo żyjemy
w świecie, gdzie barwy są wewnątrz, albo na powierzchni - nie ma świata
pomieszanego.
Przedmioty dają się tylko nazwać - to jest coś, co się nie zmienia w czasie
. Faktem jest to, co się daje opisać.
Relacje wewnętrzne między przedmiotami. Czy np. miasto Dartmouth musi leżeć
nad ujściem. Czy istnieje zjawisko leksykalizacji, tzn. czy słowa tracą
sens realny. Np. Rozumiemy sens wyrażeń typu wieczne pióro dzięki relacji
wewnętrznej przedmiotu i nazwy - przez konwencję, tak jak i np. kolor czerwony.
Relacją wewnętrzną jest też koniunkcja K(p,q). Przykładowe różnice w notacji
nie wpływają na kształt funkcji - bo przecież co odpowiada K( , ) i v . Dopiero
jako cały znak te zapisy odpowiadają sobie nawzajem. W ten sposób przedmioty
pasują do sytuacji. Nie można pytać dzięki jakiej własności do niej pasują.
__2.0123
Znając przedmiot, znam też wszystkie możliwości jego występowania
w stanach rzeczy.
(Każda z tych możliwości musi leżeć w naturze przedmiotu.)
Nie można potem odkrywać jakiejś nowej.
Np. Jeśli mówimy o barwie czerwonej, to od razu
wiemy, gdzie to może występować.
Czy może istnieć biały kot w czarnej piwnicy? Materialistycznie - tak. Logicznie
- jest to kot, którego barwy nie widać.
__2.01231
Aby znać przedmiot, nie muszę wprawdzie znać jego właściwości zewnętrznych, ale muszę znać wszystkie jego właściwości wewnętrzne
[Właściwości wewnętrzne przedmiotu badamy w izolacji
- zewnętrzne - jeśli w relacji z innymi przedmiotami] K( , ) i v-1 mają
właściwości wewnętrzne identyczne, a zewnętrzne różne.
Istnieje rodzaj wiedzy nie dający się opisać słowami, ale musimy ja przyswoić,
żeby opisywać. Opisywanie właściwości zewnętrznych możliwe jest przy użyciu
właściwości wewnętrznych.
Przykład błędu: "Przedmioty słoniowate są szare" - 2x użyta opisy
właściwości zewnętrznych do budowy zdania o właściwościach zewnętrznych.
__2.014
Przedmioty zawierają możliwość wszystkich sytuacji.
Wyznaczają one przestrzeń logiczną, czyli możliwe fakty.
_2.0211
Gdyby świat nie miał substancji, wtedy to, czy dane zdanie ma sens, zależałoby od tego, czy pewne inne zdanie jest prawdziwe.
Przedmioty sa substancją świata. Zdanie opisujące
możliwy, ale nie zachodzący fakt jest fałszywe - opisuje stan rzeczy, który
nie zaszedł.
Jeśli świat jest nieskończenie podzielny, to opis zawsze jest zły, bo w
zależności od tego, czy opisywany jest poziom niższy - ([s]kwarki, tralele)
(wszak prawdziwość zdań zależy od zdań elementarnych). Żeby w ogóle mieć
opisy świata, musimy przyjąć, że SĄ przedmioty proste.
_2.022
Jest oczywiste, że świat pomyślany nawet jak najbardziej różnie od rzeczywistego musi mieć z nim coś wspólnego - mianowicie pewną formę.
Dodatkowe kształty, barwy - czy są w ogóle do pomyślenia?
_2.0231
Substancja świata może wyznaczać jedynie formę, nie własności materialne. Te przedstawiane są bowiem dopiero przez zdania - tworzą je dopiero konfiguracje przedmiotów.
Forma i substancja to to samo - zbiór przedmiotów prostych. Materią świata jest połączenie przedmiotów prostych.. (Forma pozbawiona jest cech)
_2.0232
Mówiąc niezbyt ściśle: przedmioty są bezbarwne.
Nasuwa się interpretacja, że przedmioty proste to przedmioty fizykalne - cząstki elementarne (to fizykalizm).
2.0251
Przestrzeń, czas i barwa (barwność) są formami przedmiotów.
Przedmioty proste nie są barwne, bo barwa to kolejny poziom widzenia świata. To informacja fenomenalna - barwa to przedmiot tylko naszej świadomości. Jeśli ta teza jest poprawna, to Wittgenstein jest fenomenalistą: Barwa to forma, w której przejawiają się przedmioty proste.
2.061
Stany rzeczy są od siebie niezależne
Nie istnieją związki przyczynowe.
2.1
Tworzymy sobie obrazy faktów
To obrazkowa teoria znaczenia. Wg Wittgensteina rozumienie to posiadanie obrazów.
2.12
Obraz jest modelem rzeczywistości
Celem jest odtworzenie świata.
__2.14
Obraz polega na tym, że jego elementy mają się do siebie w określony sposób.
2.141
Obraz jest faktem
Mało, że obraz odzwierciedla fakty, to istnienie obrazu też jest faktem.
2.1515
Przyporządkowania te to niejako czułki elementów obrazu, którymi dotyka on rzeczywistości.
2.181
Gdy formą odwzorowania jest forma logiczna, obraz nazywamy logicznym.
Forma odwzorowania - forma logiczna z możliwą nadmiarową informacją
Forma logiczna - zbiór wszystkich cech wystarczających (minimum) i koniecznych
do rozpoznania; innymi słowy zbiór informacji zawarty w obrazie a niezbędny
do opisu.
Forma logiczna jest nieodwzorowywalna. Problem polega na tym, że dążymy
do izomorfizmu rzecz - myśli - język, do ich wspólnej struktury. Jednak
korelacja między przedmiotami prostymi jest niemożliwa w myśli/języku, bo
ich tam nie ma.
Obraz logiczny to taki, na którym jest minimalna ilość czułków. Każdy obraz
jest obrazem logicznym. Istnieje wiele odwzorowań, gdyż obraz to o. logiczny
+ naddatek.
Obrazowi i temu, co on odwzorowuje, wspólna jest logiczna forma odwzorowania.
2.22
Obraz przedstawia to, co przedstawia - niezależnie od swojej prawdziwości lub fałszywości - przez formę odwzorowania.
Sam obraz jest przedstawieniem stanu rzeczy, a nie faktu, przedstawieniem
tego, co może być prawdziwe lub fałszywe.
Nie ma obrazu, który na mocy wewnętrznych własności jest prawdziwym obrazem
rzeczywistości.
To co istnieje realnie to przygodny stan rzeczy.
2.221
To, co obraz przedstawia, stanowi jego sens
To, co obraz chce przedstawić, to wyróżnione cechy rzeczywistości. Obraz przedstawia coś innego niż on sam - chce być przeźroczysty. Ma byc widać sens - to co reprezentuje, a nie on sam.
Logicznym obrazem faktów jest myśl.
W zdaniu myśl wyraża się w sposób zmysłowo postrzegalny.
Zdanie nie jest mieszaniną wyrazów. (Podobnie jak temat muzyczny
nie jest mieszaniną tonów)
Zdanie jest artykułowane.
Np. "Kot siedzi na macie." - zdanie, obrazek i "fragment rzeczywistości" mają ten sam sens. Jest to część obrazkowej teorii znaczenia. Wszystkie cechy przedmiotu nie pokazane w zdaniu należą do konotacji i interpretacji. To co należy do języka-obrazu świata jest sensem. Obraz myślowy to najlepsze możliwe przybliżenie sensu. Potrójny izomorfizm myśl-język świat musi być odwzorowaniem minimalnym. Należy odrzucić wszystko, co zbędne (dźwięki języka, kredę, atrament)
_3.142
Tylko fakty mogą wyrażać jakiś sens, zbiory nazw nie mogą.
Sensy nie są częścią świata (Wg Wittgensteina to kwestia metafizyczna.)
_3.1431
Istota znaku zdaniowego staje się bardzo jasna, gdy wyobrazimy
go sobie jako zbudowany nie ze znaków graficznych, lecz z przedmiotów przestrzennych
(stołów, krzeseł, książek).
Wzajemne położenie przestrzenne tych rzeczy wyraża wówczas sens zdania.
aRb (a w relacji do b) to zły system postrzegania.
Wziął się stąd, że wpierw postrzegamy przedmioty proste, a potem dopiero
odkrywamy relację. Reguły gramatyczne, owszem, wiążą, ale elementy przecież
oddają strukturę sensu, a nie gramatyczną.
Np. aRb - Kot siedzi na macie - to siedzenie wynika nie z języka, ale z
możliwości istnienia w świecie odpowiednika. Struktury nie da się opisać,
można ją opisać widząc jednocześnie opis i świat.
W zdaniu myśl może wyrażać się tak, ze jej przedmiotom
odpowiadają
elementy znaku zdaniowego.
_3.25
Jest jedna i tylko jedna analiza zdania.
nie istnieją żadne różnice kulturowe
_3.3
Tylko zdanie ma sens; tylko w kontekście zdania nazwa ma znaczenie.
Sens całości wynika (jest konstytuowany) z sensu poszczególnych elementów. Sens ujawnia się w konstrukcji zdania.
Zdanie wyznacza pewne miejsce w przestrzeni logicznej.
Istnienie tego miejsca logicznego jest zagwarantowane istnieniem samych
składników, istnieniem sensownego zdania.
_3.42
Chociaż zdanie wyznacza jedynie pewne miejsce w przestrzeni
logicznej, to jednak całą przestrzeń musi już być przez nie dana.
(Inaczej przez negację, sumę logiczną, iloczyn logiczny itd. wprowadzałoby
się coraz to nowe, równorzędne elementy.)
(Logiczne rusztowanie wokół obrazu wyznacza przestrzeń logiczną. Zdanie
przenika całą swą przestrzeń.)
Mówiąc zdanie musimy już wiedzieć, jakie możliwości są już wykluczone. w języku naturalnym jest nieokreślona przestrzeń logiczna.
Myślą jest zastosowany, pomyślany znak zdaniowy.
4.
Myśl jest to zdanie sensowne
_4.1
Zdanie przedstawia istnienie i nieistnienie stanów rzeczy.
_4.2
Sensem zdania jest jego zgodność i niezgodność z możliwościami
istnienia i nieistnienia stanów rzeczy.
_4.3
Możliwość prawdziwościowe zdań elementarnych oznaczają
możliwość istnienia i nieistnienia stanów rzeczy.
_4.4
Zdanie jest wyrazem zgodności i niezgodności
z możliwościami prawdziwościowymi zdań elementarnych.
5.
Każde zdanie jest funkcją prawdziwościową zdań elementarnych
(Zdanie elementarne jest funkcją prawdziwościową samego siebie.)
_5.1
Funkcje prawdziwościowe dają się porządkować w szeregi.
To jest podstawą teorii prawdopodobieństwa.
_5.2
Struktury zdań pozostają ze sobą w związkach wewnętrznych.
_5.3
Wszystkie zdania są to wyniki operacji prawdziwościowych
na zdaniach
elementarnych.
Operacja prawdziwościowa jest sposobem, w jaki ze zdań
elementarnych powstaje funkcja prawdziwościowa.
Z istoty
operacji prawdziwościowej, jak ze zdań elementarnych
powstaje ich funkcja prawdziwościowa, tak też z funkcji prawdziwościowych
powstaje nowa taka funkcja.
Każda operacja prawdziwościowa wytwarza z funkcji prawdziwościowych
zdań
elementarnych znów pewną funkcję prawdziwościową zdań elementarnych
- pewne zdanie. Wyniki operacji
prawdziwościowych na wynikach operacji
prawdziwościowych na zdaniach elementarnych są znowu wynikiem jednej operacji
prawdziwościowej na zdaniach
elementarnych.
Każde zdanie jest wynikiem operacji prawdziwościowej
na zdaniach elementarnych.
_5.4
Tutaj okazuje się, że nie ma "logicznych przedmiotów", ani "stałych logicznych" (w rozumieniu Fregego i Russella).
_5.5.
Każda funkcja prawdziwościowa jest wynikiem sukcesywnego
stosowania
operacji ( -
- - - - P)(tau, ...) do zdań elementarnych.
Operacja ta zaprzecza wszystkie zdania w prawym nawiasie; nazywam ją ich negacją.
_5.6
Granice mojego języka oznaczają granice mojego świata.
6.
Ogólna forma funkcji prawdziwościowej ma postać:
7.
O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć
Ludwig Josef Johann Wittgenstein Nota biograficzna (za Wikipedią)
1889-1951
Filozof zajmujący się przede wszystkim kwestiami języka i logiki, poruszał także kwestie kluczowe dla filozofii umysłu i matematyki. Jego wczesne prace uczyniły z niego „ojca chrzestnego”neopozytywizmu, późniejsze natomiast stanowiły kluczowy wkład w badaniach nad pragmatyką.