Gavagai.pl
NAJPOPULARNIEJSZE:
Filozof brytyjski, współtwórca nurtu filozofii analitycznej
Główna teza lub słowa
Moore przyjmuje założenie, iż wiemy o istnieniu przedmiotów materialnych,a problemem, którym się zajmuje jest to, czym jest nasza o nich wiedza. Najbardziej pierwotnym sposobem, w jaki przyjmujemy, że mamy wiedzę o przedmiotach, to wiedza otrzymywana za pośrednictwem zmysłów.
After all there is but one race - humanity.
George Edward Moore Zobacz Głębia: -
This is adding insult to injuries.
George Edward Moore Zobacz Głębia: -
Reality can destroy the dream; why shouldn't the dream destroy reality?
George Edward Moore Zobacz Głębia: -
Twórca filozofii języka – widzimy bezkrytycznie świat tak, jak nam język każe. Gdy jesteśmy krytyczni, można to badać, rozróżniać to, co pochodzi z języka od tego, co pochodzi z prawdziwego kontaktu ze światem.
Język potoczny nie dokonuje rozróżnień, popadamy w gmatwaninę i pomieszanie pojęciowe.
Perception (postrzeżenie) – stan osoby postrzegającej (nie ma percepcji bez człowieka i realnie istniejącego przedmiotu)
Sensation (doznanie) – stan psychiczny osoby mającej postrzeżenie (opanowanie umysłu przez treści, które się tam spontanicznie pojawiają – fenomenalne, umysłowe)
Mental image (obraz mentalny) – obraz powstający przy badaniu doznań (nowe doznanie, opisujące inne doznanie – doznanie doznania)
Sensible (przedmiot doznaniowy) – treść doznania (konkretny przedmiot w umyśle)
Krytyka idealizmu
Refutation of Idealism (1903)
(Kontekst – neoheglizm brytyjski, fuzja Hegla i Berkeleya)
Idealizm :
Istnieje podmiot i przedmiot, podmiot decyduje o przedmiocie, który jest tylko eksterioryzacją podmiotu pojmowanego idealistycznie.
istnieć to być treścią. (esse = percipi).
Idealizm wynika z błędu, polegającego na sprowadzeniu postrzeżeń (perceptions) do doznań (sensations).
„Istnieć” to tyle co „być przedmiotem postrzeżenia”.
Świadomość to coś innego niż doznanie świadomości, doznanie to coś innego niż doznanie doznania
Nie możemy stale doświadczać doznań doznań – skąd mielibyśmy je mieć bez wcześniejszego posiadania doznań?
Doznanie nie jest tożsame ze swoim przedmiotem
Russell – wiedza bezpośrednia jest kompletna.
Istnieją rzeczy postrzegane, ale z tego nie wynika, że wszystkie rzeczy są postrzegane.
Barwy są niedefiniowalne – przy inaczej zbudowanym aparacie wzrokowym można by mieć inne doznania przy tych samych długościach fal. Koekstensjonalność nie dowodzi tożsamości znaczenia – gdyby nawet barwy w umyśle dokładnie odpowiadały długościom fal, nie byłyby tym samym, co one. Utożsamianie barwy z długością fali jest błędne, podobnie jak utożsamienie doznania z jego przedmiotem.
Chcemy zdefiniować dowolny przedmiot.
Odbiornik telewizyjny – urządzenie z ekranem, które przetwarza i pokazuje obraz i dźwięk (w skrócie U).
(1) Czy U to na pewno odbiornik telewizyjny?
Pytanie zamknięte, nie ma powodu do wątpliwości.
W historii etyki wielokrotnie podawano definicję słowa „dobry”, np. jako np. „przyjemny”, „użyteczny”, „zgodny z cnotą”.
Słowo „żółty”jest niedefiniowalne przez długość fali.
(2) Czy to, co przyjemne, jest na pewno dobre?
(3) Czy to, co użyteczne, jest na pewno dobre?
(4) Czy to, co zgodne z cnotą, jest na pewno dobre?
Każde z powyższych pytań jest pytaniem otwartym, zasadniczo różnym od pytania (1).
Dobro jest niedefiniowalne, bo wszelka próba definicji kończy się pytaniem otwartym.
Pytania otwarte – przyjmowanie interpretacji, nie definicji.
Spory w o terminy definiowalne dotyczą nieostrości, umowy.
Odbiornik telewizyjny podlega możliwościom definiowania, dobro nie. Możemy mieć taki język, w którym U = odbiornik telewizyjny, ale nie taki, w którym dobro = x.
Słowo „dobry”jest niedefiniowalne i ma takie pozostać. Oznacza jakość nienaturalną (nienaturalistyczną). Nie ma opisu naturalistycznego, opisu empirycznych faktów.
Wynik analizy, nie apriorycznych założeń – analiza słowa „dobry” pokazuje, że jest niedefiniowalne.
Oceny są oparte na właściwościach naturalnych, ale bez możliwości sprowadzenia do nich
Treść – charakter doznania.
Czy ból jest przedmiotem doznania (a jego charakterem nieprzyjemność), czy charakterem doznania (a jego przedmiotem np. igła)?
Szeroka koncepcja przedmiotu doznania – sensible.
Quale → sensible – to, co w polu świadomości, na czym skupiamy uwagę, co wywołuje pewne reakcje.
Nazwy kolorów i orzecznik „dobry”to orzeczniki odnoszące się do przedmiotów doznaniowych, treści świadomości.
Perception real object
Sensible – object of sensation
Doznania odbiera się bezpośrednio.
Postrzeżenia i doznania są równie prywatne.
Mieszanie czasowników dotyczących postrzegania i doznawania – postrzeganie jako posiadanie idei w umyśle.
Trzeba je konsekwentnie odróżnić.
Hume – trudno rozróżnić impresje i idee.
Moore – nie należy mylić. Nie wolno nazywać odczytywania danych zmysłowych postrzeganiem. Odbieranie, rejestrowanie, posiadanie doznań a postrzeganie czegoś, zewnętrznych przedmiotów.
Czasowniki „widzieć”, „słyszeć”, „dotykać”, „wąchać”i „smakować”nie odnoszą się do doznań, do ich posiadania, lecz do postrzeżeń, do rzeczy, opisują sposób reagowania na świat zewnętrzny.
Silny podział świata na doznania wewnętrzne, podmiotowe i postrzeżenia zewnętrzne.
Odróżnienie wyglądu postrzeżenia i przedmiotu. Postrzeżenia nie są całkowicie wierne – mogą ukazywać przedmiot innym, niż wiemy, jaki jest w rzeczywistości.
Zmysłami postrzegamy przedmioty realne nie jako przedmioty realne, lecz przedmioty zmysłowe, zawsze nam się tak przedstawiają.
Sensibles – przedmioty zmysłowe, przedstawiające się różnym osobom w bardzo podobny sposób.
W przestrzeni prywatnej przedłużenia krawędzi sześcianu zbiegają się w jednym punkcie, w przestrzeni fizycznej nie zbiegają się nigdzie (obiektywne kształty, przedstawiane jak na rysunku technicznym). W przestrzeni prywatnej poznajemy trochę inne przedmioty niż fizyczne. Przestrzeń fizyczną poznajemy umysłem.
Poznanie zmysłowe jest pośrednie.
Oba światy są intersubiektywne, ale świat fizyczny daje pełniejszą i prawdziwszą wiedzę o świecie. Jest opisywany teoretycznie, technicznie, naukowo (ale niekompletnie), pozazmysłowo przez przyjęcie konwencji, punktu widzenia.
Istnieje kilka rodzajów sensibles, ale jeden przedmiot fizyczny.
Are the characteristics... – odcienie: nie zmuszamy nikogo do precyzji co do nich.
Common sense
Istnieją twierdzenia zdroworozsądkowe, wyrażają podstawową wiedzę o świecie, żadna teoria naukowa nie może im zaprzeczyć.
Ostateczne kryterium prawdy – teorie są dobre, gdy ich konsekwencje są zgodne z listą truizmów.
Truizmy są niepodważalne.
Podważając truizmy tracimy możliwość komunikacji z innymi i możliwość rozumienia świata (podstawowe prawdy dotyczące naszego istnienia i miejsca w świecie)
Filozofia analityczna od początku do końca zwalcza metafizykę, zajmuje się nią tylko w takim zakresie, w jakim pojawiają się problemy logiczne. Minimalizm.
Przedmioty postrzeżeń (sensibles) są równie realne, jak przedmioty fizyczne.
Zdania o istnieniu i o posiadaniu jakiejś własności można odczytać jako mające podobną strukturę gramatyczną; odpowiadanie na pytanie „czy warczą?”/ „czy istnieją?”. Ujawnia się różnica formy gramatycznej i logicznej, ta pierwsza może być zwodnicza.
Można powiedzieć, że pewne oswojone tygrysy ryczą, skaczą, ale nie, że pewne oswojone tygrysy istnieją. Some i exist wyrażają to samo, są redundantne, trzeba zrezygnować z czegoś, co nie pełni istotnej funkcji.
Nie ma lepszego dowodu na istnienie świata – zdrowy rozsądek rozróżnia rękę jako przedmiot realny i doznanie.
Świat realny jest odróżniony od świata zmysłowego.
Jeśli nie ma świata realnego, to skąd bardzo dziwne, cudowne uporządkowanie doznań? Logicznie możliwe, ale trudne.
Fizyka, teoria percepcji i ich łącznik – teoria zdrowego rozsądku.
O danych zmysłowych
Żaden człowiek nie może nigdy wiedzieć w ogóle o istnieniu przedmiotów materialnych, o ile wcześniej nie dowiedział się o istnieniu pewnych określonych przedmiotów z pomocą swoich zmysłów
„widzenie” – zdarzenie psychiczne, akt świadomości, będący skutkiem procesów cielesnych
Widzenie jako akt świadomości, który wszyscy możemy obserwować bezpośrednio.
Dane zmysłowe (np. biała plama) – ujmowane bezpośrednio
Nie wrażenie, gdyż przez ten zwrot rozumie się czyjeś widzenie barwy, nie zaś barwę (wrażenie – doświadczenie, polegające na ujmowaniu pewnych danych zmysłowych, nie zaś same te dane.)
obiekt nie jest tożsamy z danymi zmysłowymi (dane zmysłowe subiektywne, różne w różnej sytuacji..)
zespół danych zmysłowych nie może być częścią obiektu (wiele różnych jakości)
niewielki związek danych zmysłowych (koloru, kształtu..) z rzeczywistym obiektem (nawet jeśli tożsame jakościowo, to nie numerycznie)
Dane zmysłowe nie są w umysłach – w umyśle jest ich ujmowanie, widzenie i inne akty świadomości
Jeśli dane zmysłowe są ‘prywatne’ i jeśli to na nich (o na ich odtwarzaniu) opiera się wszelkie poznanie, to ja możemy wiedzieć cokolwiek o świecie?
Jeżeli wszyscy widzą tę samą kopertę, to widzenie tej koperty nie może polegać na widzeniu danych zmysłowych – musi być ono częścią, nie zaś całością, tego, co zachodzi.
Poza ujmowaniem danych zmysłowych bezpośrednio ujmujemy też własne ujmowanie tych danych.
Ujmowanie własnych aktów świadomości – bezpośrednie
Widzenie przedmiotu materialnego czymś innym, niż widzenie danych zmysłowych. Widzenie danych zmysłowych – bezpośrednie ich ujmowanie. Widzenie przedmiotu materialnego polega w części na bezpośrednim ujmowaniu pewnych danych zmysłowych, a w części na wiedzy, że poza nimi w tym samym czasie istnieje coś innego, niż dane zmysłowe.
Wiedza o istnieniu przedmiotów materialnych za pośrednictwem zmysłów podobna do przypomnienia, naiwny realizm.