Gavagai.pl ma budzić. Ma inspirować. Właściwe słowo we właściwej chwili może zmienić świat 一
umysłemrękami gotowego na te słowa człowieka.
Ludwig Wittgenstein Traktat logiczno-filozoficzny

Traktat logiczno-filozoficzny

Ludwig Wittgenstein

O czym:

Tytuł oryginału: Tractatus Logico-Philosophicus

Gatunki:


Opracowanie pozycji:

Komentarze pochodzą z wykładów z filozofii analitycznej Jacka Hołówki, wprowadzone z o.o. , tzn. o ile dobrze je zrozumiałem.

1.

Świat jest wszystkim, co jest faktem.

Świat jest wszystkim, co zachodzi, co się ma tak a tak. Np. Człowiek jest zbiorem faktów i wydarzeń. Świat jest sumą swych własnych wycinków, które dają się zsumować bez reszty.

1.1

Świat jest ogółem faktów, nie rzeczy.

1.1

Świat jest wyznaczony przez fakty oraz przez to, że są to wszystkie fakty.

W świecie nie ma żadnych faktów poza tymi, które są.

_1.13

Światem są fakty w przestrzeni logicznej

Musimy wiedzieć, co wykluczamy mówiąc o świecie. Twierdzenie prawdziwe - takie, które coś twierdzi i wyklucza. Np czy flaga polska jest biała z czerwonym pasem czy czerwona z białym? Np2 - suknia biała w niebieskie paski z daleka jest błękitna, a z bliska biała, jednak (wg Arystotelesa tertium non datur) musimy się na coś zdecydować.
Wittgenstein: Najpierw istnieje przestrzeń logiczna. Cały świat to nie są zbiory wydarzeń zachodzących w czasie, ale widzimy świat, jakby wszystkie fakty już zaszły - to co zaszło (fakt) wyklucza inne fakty.
Przestrzeń logiczna każe nam dokonywać wyboru. Świat istnieje na tle siebie samego i innych światów, które zostały wyeliminowane przez zajście konkretnych faktów.

_1.2

Świat rozpada się na fakty.

_1.21

Jedno może być faktem lub nie być,a wszystko inne pozostać takei samo.

Interpretacja logiczna: Dowolne zdanie może być prawdziwe,a inne zdania mogą być fałszywe. np. z tego, ze p jest prawdziwe, nie wynika, że inne zdania też są prawdziwe - fakty są NIEZALEŻNE!
Interpretacja fizyczna: nie ma związków przyczynowych i nie możemy ich opisać. Związek przyczynowy to nawyk potrzebny do przewidywania - kwestia powiązana i faktów nie ma znaczenia. [Leibnitza descendencja sprawcza - zdarzenia po sobie następują]
Jeśli wszystkie fakty w świecie już zaszły, to patrząc wstecz możemy widzieć tylko kolejność faktów.

2.

To, co jest faktem - fakt - jest istnieniem stanów rzeczy

_2.1

Tworzymy sobie obrazy faktów.

__2.12

Obraz jest modelem rzeczywistości

__2.0121

Wyglądałoby to na jakiś przypadek, gdyby do rzeczy, co może istnieć z osobna, pasowała potem jakaś sytuacja.
Jeżeli rzeczy mogą występować w stanach rzeczy, to musi to już w nich tkwić.
(Nic, co logiczne, nie może być tylko-możliwe. Logika mówi o każdej możliwości i wszystkie możliwości są jej faktami.)
Jak przedmiotów przestrzennych nie można sobie w ogóle pomyśleć poza przestrzenią, a czasowych - poza czasem, tak żadnego przedmiotu nie można pomyśleć poza możliwością jego powiązania z innymi przedmiotami.
Jeżeli mogę pomyśleć sobie przedmiot w kontekście stanu rzeczy, to nie mogę go pomyśleć poza możliwością tego kontekstu.

Przedmioty dają się tylko nazwać, ale nie opisać (wiedza przez zaznajomienie) acquaintance. W języku idealnym podmiot ma pełnić funkcje tylko referencyjne.
Barwa musi pasować tylko do przedmiotów materialnych. Mamy wybór - albo żyjemy w świecie, gdzie barwy są wewnątrz, albo na powierzchni - nie ma świata pomieszanego.
Przedmioty dają się tylko nazwać - to jest coś, co się nie zmienia w czasie . Faktem jest to, co się daje opisać.
Relacje wewnętrzne między przedmiotami. Czy np. miasto Dartmouth musi leżeć nad ujściem. Czy istnieje zjawisko leksykalizacji, tzn. czy słowa tracą sens realny. Np. Rozumiemy sens wyrażeń typu wieczne pióro dzięki relacji wewnętrznej przedmiotu i nazwy - przez konwencję, tak jak i np. kolor czerwony.
Relacją wewnętrzną jest też koniunkcja K(p,q). Przykładowe różnice w notacji nie wpływają na kształt funkcji - bo przecież co odpowiada K( , ) i v . Dopiero jako cały znak te zapisy odpowiadają sobie nawzajem. W ten sposób przedmioty pasują do sytuacji. Nie można pytać dzięki jakiej własności do niej pasują.

__2.0123

Znając przedmiot, znam też wszystkie możliwości jego występowania w stanach rzeczy.
(Każda z tych możliwości musi leżeć w naturze przedmiotu.)
Nie można potem odkrywać jakiejś nowej.

Np. Jeśli mówimy o barwie czerwonej, to od razu wiemy, gdzie to może występować.
Czy może istnieć biały kot w czarnej piwnicy? Materialistycznie - tak. Logicznie - jest to kot, którego barwy nie widać.

__2.01231

Aby znać przedmiot, nie muszę wprawdzie znać jego właściwości zewnętrznych, ale muszę znać wszystkie jego właściwości wewnętrzne

[Właściwości wewnętrzne przedmiotu badamy w izolacji - zewnętrzne - jeśli w relacji z innymi przedmiotami] K( , ) i v-1 mają właściwości wewnętrzne identyczne, a zewnętrzne różne.
Istnieje rodzaj wiedzy nie dający się opisać słowami, ale musimy ja przyswoić, żeby opisywać. Opisywanie właściwości zewnętrznych możliwe jest przy użyciu właściwości wewnętrznych.
Przykład błędu: "Przedmioty słoniowate są szare" - 2x użyta opisy właściwości zewnętrznych do budowy zdania o właściwościach zewnętrznych.

__2.014

Przedmioty zawierają możliwość wszystkich sytuacji.

Wyznaczają one przestrzeń logiczną, czyli możliwe fakty.

_2.0211

Gdyby świat nie miał substancji, wtedy to, czy dane zdanie ma sens, zależałoby od tego, czy pewne inne zdanie jest prawdziwe.

Przedmioty sa substancją świata. Zdanie opisujące możliwy, ale nie zachodzący fakt jest fałszywe - opisuje stan rzeczy, który nie zaszedł.
Jeśli świat jest nieskończenie podzielny, to opis zawsze jest zły, bo w zależności od tego, czy opisywany jest poziom niższy - ([s]kwarki, tralele) (wszak prawdziwość zdań zależy od zdań elementarnych). Żeby w ogóle mieć opisy świata, musimy przyjąć, że SĄ przedmioty proste.

_2.022

Jest oczywiste, że świat pomyślany nawet jak najbardziej różnie od rzeczywistego musi mieć z nim coś wspólnego - mianowicie pewną formę.

Dodatkowe kształty, barwy - czy są w ogóle do pomyślenia?

_2.0231

Substancja świata może wyznaczać jedynie formę, nie własności materialne. Te przedstawiane są bowiem dopiero przez zdania - tworzą je dopiero konfiguracje przedmiotów.

Forma i substancja to to samo - zbiór przedmiotów prostych. Materią świata jest połączenie przedmiotów prostych.. (Forma pozbawiona jest cech)

_2.0232

Mówiąc niezbyt ściśle: przedmioty są bezbarwne.

Nasuwa się interpretacja, że przedmioty proste to przedmioty fizykalne - cząstki elementarne (to fizykalizm).

2.0251

Przestrzeń, czas i barwa (barwność) są formami przedmiotów.

Przedmioty proste nie są barwne, bo barwa to kolejny poziom widzenia świata. To informacja fenomenalna - barwa to przedmiot tylko naszej świadomości. Jeśli ta teza jest poprawna, to Wittgenstein jest fenomenalistą: Barwa to forma, w której przejawiają się przedmioty proste.

2.061

Stany rzeczy są od siebie niezależne

Nie istnieją związki przyczynowe.

2.1

Tworzymy sobie obrazy faktów

 

To obrazkowa teoria znaczenia. Wg Wittgensteina rozumienie to posiadanie obrazów.

2.12

Obraz jest modelem rzeczywistości

 

Celem jest odtworzenie świata.

__2.14

Obraz polega na tym, że jego elementy mają się do siebie w określony sposób.

2.141

Obraz jest faktem

 

Mało, że obraz odzwierciedla fakty, to istnienie obrazu też jest faktem.

2.1515

Przyporządkowania te to niejako czułki elementów obrazu, którymi dotyka on rzeczywistości.

2.181

Gdy formą odwzorowania jest forma logiczna, obraz nazywamy logicznym.

 

Forma odwzorowania - forma logiczna z możliwą nadmiarową informacją
Forma logiczna - zbiór wszystkich cech wystarczających (minimum) i koniecznych do rozpoznania; innymi słowy zbiór informacji zawarty w obrazie a niezbędny do opisu.
Forma logiczna jest nieodwzorowywalna. Problem polega na tym, że dążymy do izomorfizmu rzecz - myśli - język, do ich wspólnej struktury. Jednak korelacja między przedmiotami prostymi jest niemożliwa w myśli/języku, bo ich tam nie ma.
Obraz logiczny to taki, na którym jest minimalna ilość czułków. Każdy obraz jest obrazem logicznym. Istnieje wiele odwzorowań, gdyż obraz to o. logiczny + naddatek.

_2.2

Obrazowi i temu, co on odwzorowuje, wspólna jest logiczna forma odwzorowania.

2.22

Obraz przedstawia to, co przedstawia - niezależnie od swojej prawdziwości lub fałszywości - przez formę odwzorowania.

 

Sam obraz jest przedstawieniem stanu rzeczy, a nie faktu, przedstawieniem tego, co może być prawdziwe lub fałszywe.
Nie ma obrazu, który na mocy wewnętrznych własności jest prawdziwym obrazem rzeczywistości.
To co istnieje realnie to przygodny stan rzeczy.

2.221

To, co obraz przedstawia, stanowi jego sens

 

To, co obraz chce przedstawić, to wyróżnione cechy rzeczywistości. Obraz przedstawia coś innego niż on sam - chce być przeźroczysty. Ma byc widać sens - to co reprezentuje, a nie on sam.

3.

Logicznym obrazem faktów jest myśl.

_3.1

W zdaniu myśl wyraża się w sposób zmysłowo postrzegalny.

_3.141

Zdanie nie jest mieszaniną wyrazów. (Podobnie jak temat muzyczny nie jest mieszaniną tonów)
Zdanie jest artykułowane.

Np. "Kot siedzi na macie." - zdanie, obrazek i "fragment rzeczywistości" mają ten sam sens. Jest to część obrazkowej teorii znaczenia. Wszystkie cechy przedmiotu nie pokazane w zdaniu należą do konotacji i interpretacji. To co należy do języka-obrazu świata jest sensem. Obraz myślowy to najlepsze możliwe przybliżenie sensu. Potrójny izomorfizm myśl-język świat musi być odwzorowaniem minimalnym. Należy odrzucić wszystko, co zbędne (dźwięki języka, kredę, atrament)

_3.142

Tylko fakty mogą wyrażać jakiś sens, zbiory nazw nie mogą.

Sensy nie są częścią świata (Wg Wittgensteina to kwestia metafizyczna.)

_3.1431

Istota znaku zdaniowego staje się bardzo jasna, gdy wyobrazimy go sobie jako zbudowany nie ze znaków graficznych, lecz z przedmiotów przestrzennych (stołów, krzeseł, książek).
Wzajemne położenie przestrzenne tych rzeczy wyraża wówczas sens zdania.

aRb (a w relacji do b) to zły system postrzegania. Wziął się stąd, że wpierw postrzegamy przedmioty proste, a potem dopiero odkrywamy relację. Reguły gramatyczne, owszem, wiążą, ale elementy przecież oddają strukturę sensu, a nie gramatyczną.
Np. aRb - Kot siedzi na macie - to siedzenie wynika nie z języka, ale z możliwości istnienia w świecie odpowiednika. Struktury nie da się opisać, można ją opisać widząc jednocześnie opis i świat.

_3.2

W zdaniu  myśl może wyrażać się tak, ze jej przedmiotom odpowiadają
elementy znaku zdaniowego.

_3.25

Jest jedna i tylko jedna analiza zdania.

nie istnieją żadne różnice kulturowe

_3.3

Tylko zdanie ma sens; tylko w kontekście zdania nazwa ma znaczenie.

Sens całości wynika (jest konstytuowany) z sensu poszczególnych elementów. Sens ujawnia się w konstrukcji zdania.

_3.4

Zdanie wyznacza pewne miejsce w przestrzeni logicznej.
Istnienie tego miejsca logicznego jest zagwarantowane istnieniem samych składników, istnieniem sensownego zdania.

_3.42

Chociaż zdanie wyznacza jedynie pewne miejsce w przestrzeni logicznej, to jednak całą przestrzeń musi już być przez nie dana.
(Inaczej przez negację, sumę logiczną, iloczyn logiczny itd. wprowadzałoby się coraz to nowe, równorzędne elementy.)
(Logiczne rusztowanie wokół obrazu wyznacza przestrzeń logiczną. Zdanie przenika całą swą przestrzeń.)

Mówiąc zdanie musimy już wiedzieć, jakie możliwości są już wykluczone. w języku naturalnym jest nieokreślona przestrzeń logiczna.

_3.5

Myślą jest zastosowany, pomyślany znak zdaniowy.

4.

Myśl jest to zdanie sensowne

_4.1

Zdanie przedstawia istnienie i nieistnienie stanów rzeczy.

_4.2

Sensem zdania jest jego zgodność i niezgodność z możliwościami
istnienia i nieistnienia stanów rzeczy.

_4.3

Możliwość prawdziwościowe zdań elementarnych oznaczają
możliwość istnienia i nieistnienia stanów rzeczy.

_4.4

Zdanie jest wyrazem zgodności i niezgodności
z możliwościami prawdziwościowymi zdań elementarnych.

5.

Każde zdanie jest funkcją prawdziwościową zdań elementarnych
(Zdanie elementarne jest funkcją prawdziwościową samego siebie.)

_5.1

Funkcje prawdziwościowe dają się porządkować w szeregi.
   To jest podstawą teorii prawdopodobieństwa.

_5.2

Struktury zdań pozostają ze sobą w związkach wewnętrznych.

_5.3

Wszystkie zdania są to wyniki operacji prawdziwościowych na zdaniach

  elementarnych. Operacja prawdziwościowa jest sposobem, w jaki ze zdań

  elementarnych powstaje funkcja prawdziwościowa.
   Z istoty operacji prawdziwościowej, jak ze zdań elementarnych

  powstaje ich funkcja prawdziwościowa, tak też z funkcji prawdziwościowych

  powstaje nowa taka funkcja.
   Każda operacja prawdziwościowa wytwarza z funkcji prawdziwościowych zdań
elementarnych znów pewną funkcję prawdziwościową zdań elementarnych

  - pewne zdanie. Wyniki operacji prawdziwościowych na wynikach operacji

  prawdziwościowych na zdaniach elementarnych są znowu wynikiem jednej operacji

  prawdziwościowej na zdaniach elementarnych.
   Każde zdanie jest wynikiem operacji prawdziwościowej na zdaniach elementarnych.

_5.4

Tutaj okazuje się, że nie ma "logicznych przedmiotów", ani "stałych logicznych" (w rozumieniu Fregego i Russella).

_5.5.

Każda funkcja prawdziwościowa jest wynikiem sukcesywnego stosowania

  operacji ( - - - - - P)(tau, ...) do zdań elementarnych.

  Operacja ta zaprzecza wszystkie zdania w prawym nawiasie; nazywam ją  ich negacją.

_5.6

Granice mojego języka oznaczają granice mojego świata.


6.

Ogólna forma funkcji prawdziwościowej ma postać:


7.

O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć

Autor: Ludwig Wittgenstein

Ludwig Wittgenstein

Ludwig Josef Johann Wittgenstein Nota biograficzna (za Wikipedią)

1889-1951

Filozof zajmujący się przede wszystkim kwestiami języka i logiki, poruszał także kwestie kluczowe dla filozofii umysłu i matematyki. Jego wczesne prace uczyniły z niego „ojca chrzestnego”neopozytywizmu, późniejsze natomiast stanowiły kluczowy wkład w badaniach nad pragmatyką.

W Gavagai.pl znajdziesz opracowania z 2 dzieł tego twórcy:

Dzieła opracowane:

Dzieła pozostałe:

Sztuka wojny, 36 forteli, Sun Tzu, historia Chin, kultura chińska, piękne opowieści, pięken sentencje, najlepsze tłumaczenie Sztuka wojny (The Art of War)