W tym opracowaniu: Mity w myśleniu, Błąd
kategorialny
Umysł nie istnieje jako rzecz, tylko jako pojęcie.
Hylemorfizm = wszystko składa się z materii i form
Najgorsze co jest – traktaty Hume'a z filozofii
Wszyscy jesteśmy biologicznymi stworami. Czasami robimy coś więcej, ale nadal
jesteśmy stworami.
Ryle demaskuje wciskającą się we wszystko mitologię, która mówi, że świat istnieje
tak, jak mówi język, (który powstał jednak na błędnym pojmowaniu świata – „rozbijamy
się o klatkę języka”)
1. Mit piuerwszy: Mit Kartezjański Ducha w maszynie.
Kartezjusz dzielił uczucia na cielesne (wino) i duchowe (np. teatr)
[Augustyn myślał, że nie ma oddziaływań ciała na duszę, tylko duszy na ciało.
Dusza kieruje uwagę na mysły i narządy kiedy jest aktywna.]
Ryle: Kartezjusz bredzi, możemy się nauczyć, że że dusza nie
istnieje, ale nie jesteśmy policją językową i możemy mówić błędnie nadal używając
słowa „dusza”, ale musimy pamiętać, że dusza to konstrukt.
Wszelkie próby odcieleśnienia człowieka kończą się na naszych
głupich wyobrażeniach (np. dusza to jakoby ciało pozbawione cielesności). Dusza
to próba wykrzesania nowego przedmiotu, sprzeczna z zasadą brzytwy Ockhama.
2. Mit intelektualizmu: „Duch działa w sposób subtelny, rozważny; życie odpowiada na pytanie „co?”a nie „Jak?”. Duch konstatuje, sądzi."
Ryle: Oprócz wiedzy faktów ("Knowing what”) jest jeszcze wiedza „knowing
how”– np przy instruowaniu jak upiec tort opowiadanie i deskrypcje czynności
są mało skuteczne, i trzeba pokazać.
Przy tresurze człowieka traktujemy jak zwierzę. Wyznający Intelektualizm – zamiast pokazywać, gadają i tłumaczą.
Błąd kategorialny
1: Mit Kartezjański
Umysł nie istnieje jako rzecz, tylko jako pojęcie.
Błędna metafora ducha w maszynie
Twierdzenie, że człowiek jest podzielny na dwie różne rzeczy – to błąd kategorialny, człowiek bowiem jest całością psychofizyczną.
Zjawiska psychiczne – mimo że różne od fizycznych – nie muszą mieć innych przyczyn.
2. Mit intelektualizmu:
"Duch działa w sposób subtelny, rozważny; życie odpowiada na pytanie „co?”a nie „Jak?”. Duch konstatuje, sądzi."
„wiedza że”, to wiedza pozorna. Prawdziwą wiedzą „wiedza jak”
Inteligentnie wykonywaną czynność charakteryzuje sposób wykonania, a nie specjalny rodzaj poprzedzających ją zdarzeń
Również błąd kategorialny – czym innym działania, czym innym dyspozycje !
3. mit aktów woli
brak tajemniczego związku przyczynowego między wolą a działaniem
nie trzeba wyjaśniać działań odwołując się do wolnej woli –wystarczy pojęcie możliwości.
Nie ma „ja”
Samoświadomość jest czynnością koncentrowania się na własnych czynnościach
Dane zmysłowe są niepostrzegalnym instrumentem. Kapitan łodzi podwodnej widzi nie peryskop, ale konwój. Zawodność zmysłów moglibyśmy orzec mając inny, niezawodny system postrzegania.
Błąd kategorialny
Błąd kategorialny – cała zła filozofia to błędna analogia.
np1. Mówienie o uniwersytecie Oxford, który jest luźną grupą kolegiów i ich
grupa jest pojęta jako całość.
np2. Ustrój Anglii to nie jednolity tekst, ale harmonijne działanie urzędów.
np3. Dywizja wojska: kiedy ktoś widzi całą np. na defiladie, widzi zasadniczo
coś innego, niż kompanie i bataliony, czy nawet pojedynczych żołnierzy, które
widzi ktoś patrzący analitycznie.
Są dwie kategorie MÓWIENIA o rzeczach,
a nie kategorie rzeczy.
Twierdzenie, że człowiek jest podzielny na dwie różne rzeczy – to błąd kategorialny,
człowiek bowiem jest całością psychofizyczną.
np.1 „On czerpie przyjemność z kopania w ogrodzie”Kiedy ktoś powie,
że ten X robie 2 czynności (kopie, czerpie przyjemność), to popełnia błąd kategorialny
np2. Jak ktoś przyjechał w lektyce i kurtce
np3. opis stanów psychicznych – to błędna substancjonalizacja.
Stan psychiczny to sposób zachowania się człowieka.
Gavagai.pl
